Chuyển từ trồng cà phê sang trồng các loại rau đặc sản theo hướng hữu cơ, một nông dân trẻ vùng sâu đã tạo ra sự thay đổi lớn. Đó là hướng canh tác bền vững, cung cấp nông sản sạch, mang lại thu nhập ổn định.
Làm vườn rau theo kiểu “nông dân lười”
Anh Nguyễn Huy Minh, nông dân thôn Nhân Hòa, xã Đan Phượng, huyện Lâm Hà (tỉnh Lâm Đồng) vừa đưa khách đi thăm khu vườn rộng 3 ha của gia đình, vừa giới thiệu mô hình canh tác rất dí dỏm: “Đây là tôi làm nông dân kiểu lười, trồng một lần ăn nhiều năm, ít phải sử dụng thuốc men các loại cho rau”.
Quả thật, vườn rau bò khai, lỗ bình, bầu đất của anh Minh đã được trồng nhiều năm và vẫn cho thu hoạch với năng suất rất tốt.
Vốn là con em của xứ cà phê Đan Phượng, mảnh vườn của gia đình anh Minh trước vẫn canh tác cà phê, sau đó có xen thêm cây bơ, cây mắc ca để tăng thu nhập.
Cà phê giá cả lên – xuống, thêm việc khó tìm nhân công khi vào vụ, anh Minh quyết tâm chuyển hướng canh tác. Và năm 2017, theo lời giới thiệu của một cán bộ khuyến nông, anh Minh mạnh dạn chuyển sang trồng rau bò khai, một loại rau đặc sản của núi rừng Tây Bắc.
Thứ rau thân leo không cao, vươn ngọn xanh mướt, được dùng để xào, nấu đều ngon, giòn ngọt, có tác dụng tốt cho sức khỏe con người được anh Minh trồng ngay dưới chân những cây sầu riêng, cây bơ, tạo thành thảm thực vật đa tầng.
Anh Minh kiểm tra rau bò khai trồng trong khu vườn rộng 3ha của gia đình tại thôn Nhân Hòa, xã Đan Phượng, huyện Lâm Hà (tỉnh Lâm Đồng).
Là giống rau rừng, bò khai có sức sống rất mạnh, lại ăn rất ngon. Với tác dụng tốt cho sức khỏe, rau bò khai đang dần trở thành thứ rau cao cấp, được nhiều nhà hàng, nhiều gia đình chọn lựa cho thực đơn.
Và anh Minh, từ diện tích nhỏ ban đầu, nay đã mở rộng diện tích rau bò khai tới 1 ha, tất cả đều trồng dưới tán cây lớn.
Ngoài bò khai, anh Nguyễn Huy Minh còn trồng thêm rau bầu đất, rau lỗ bình, đây là những loại rau rừng đặc sản, nổi tiếng về sức sống, về độ sạch, ít chăm sóc và gần như không có sâu bệnh.
Đặc biệt, rau bò khai, chỉ cần trồng một lần, khi cây cao chừng 60 cm là bắt đầu bấm đọt, thu hoạch ngọn hàng ngày.
Tưới đều, hái đều, những thân bò khai này sẽ càng nhiều đọt non, cho thu hoạch với năng suất cao.
Sau vài năm, khi cây có dấu hiệu giảm năng suất, anh Minh hạ gốc sát đất, cây sẽ mọc ra những thân mới non hơn, tiếp tục được khai thác.
Trồng rau tự nhiên, thu nhập ổn định
Anh Nguyễn Huy Minh xác định, làm nông dân cũng phải biết đón đầu xu hướng tiêu dùng của thị trường.
Vì vậy, anh xây dựng thương hiệu rau sạch Bình Anna, chuyên cung ứng rau bò khai, lỗ bình, bầu đất và một số loại rau đặc sản khác.
Dùng các mạng xã hội zalo, facebook, anh giới thiệu về môi trường sống của vườn bò khai, cách chăm sóc các loại rau theo hướng vườn rừng, thuận tự nhiên, giới thiệu đến khách hàng chất lượng, giá trị của những cây rau xứ núi.
Một điều làm anh Minh tâm đắc, đó là trồng các loại rau rừng, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật gần như không có.
Vốn là các loại rau dại mọc hoang dã được mang về vườn nhà, rau bò khai, lỗ bình hay bầu đất đều có sức sống rất mạnh, gần như không có côn trùng gây hại.
Rau bò khai chỉ cần được tưới hàng ngày vào mùa khô và sử dụng phân hữu cơ làm giàu cho đất. Hệ thống tưới tự động giúp anh Minh đảm bảo nước tưới.
Còn phân hữu cơ cũng được vườn tự sản xuất bằng vỏ cà phê và các phụ phẩm nông nghiệp. Anh Minh chia sẻ: “Trồng rau dưới tán cây cà phê, khi thu hoạch cà phê thì tôi sử dụng vỏ trái cà phê, ủ cùng men vi sinh, mật mía, vôi, sau 6 tháng là có một sản phẩm phân hữu cơ vi sinh dễ tiêu, bón cho rau rất tốt, đồng thời, làm tăng độ phì nhiêu cho đất lâu dài”.
Mùa khô, vườn được để cỏ phủ kín đất nhằm giữ nước, tăng độ ẩm. Khi cỏ cao, anh Minh dùng máy cắt, ủ cỏ vào gốc cây, tạo lớp giữ ẩm và khi cỏ hoai mục, đất được bổ sung một lượng chất xanh lớn.
Hiện, thị trường chủ yếu của rau bò khai, lỗ bình, bầu đất từ vườn nhà anh Nguyễn Huy Minh là Đà Lạt và TP Hồ Chí Minh.
Với năng suất rau bò khai 2 tạ/sào/đợt hái, giá sỉ 50 ngàn đồng/kg, cộng thêm rau lỗ bình, rau bầu đất, sản phẩm cà phê nhân xanh và mắc ca, mỗi năm, gia đình anh Minh thu trung bình 400 – 500 triệu đồng.
Trên tất cả, đó là anh Minh tạo được môi trường sống lành mạnh, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cho đồng ruộng.
Ông Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội Nông dân xã Đan Phượng (huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng) đánh giá, gia đình anh Nguyễn Huy Minh là nông hộ có mô hình vườn dưới tán cây hiệu quả.
Sản phẩm của anh Minh được cung cấp rộng rãi, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đồng thời, anh Nguyễn Huy Minh đang tích cực thực hiện các thủ tục để chứng nhận mô hình sản xuất hữu cơ, xây dựng thương hiệu cho loại rau đặc sản dưới tán cây.
