Đối tượng mua nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở 2014 gồm 10 nhóm, trong đó nhóm ưu tiên là những người có công với Cách mạng; hộ gia đình nghèo và cận nghèo; hộ gia đình sống tại vùng thường xuyên có thiên tai; quân nhân; cán bộ, viên chức Nhà nước,… Luật Nhà ở sửa đổi (có hiệu lực từ 01/01/2025) đã bỏ quy định về điều kiện cư trú đối với người mua nhà ở xã hội.
Quy Định Về Đối Tượng Mua Nhà Ở Xã Hội
Chính sách nhà ở xã hội là một phần quan trọng của chính sách an sinh xã hội, giúp giải quyết nhu cầu nhà ở cho các đối tượng có thu nhập thấp, chưa đủ điều kiện mua, thuê mua hoặc thuê nhà theo giá thị trường. Với những ưu đãi về giá bán, giá thuê, lãi suất vay ngân hàng, các dự án nhà ở xã hội luôn thu hút sự quan tâm của người có nhu cầu mua nhà.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội. Vậy đối tượng mua nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật gồm những ai?
Luật Nhà ở năm 2014 quy định đối tượng mua nhà ở xã hội gồm 10 nhóm như sau:
- Người có công với Cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với Cách mạng
- Hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn
- Hộ gia đình tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu
- Người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị
- Người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp
- Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân và quân đội nhân dân
- Cán bộ, công chức, viên chức
- Các đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ theo quy định tại khoản 5 Điều 81 Luật Nhà ở 2014 (người trả lại nhà ở công vụ nếu không thuộc diện bị thu hồi nhà ở do có hành vi vi phạm theo quy định và chưa có nhà ở tại nơi sinh sống sau khi trả lại nhà công vụ thì cơ quan, tổ chức đang trực tiếp quản lý, sử dụng người này có trách nhiệm phối hợp với UBND cấp tỉnh nơi người đó sinh sống căn cứ vào tình hình cụ thể để giải quyết cho thuê, cho thuê mua, mua nhà ở xã hội)
- Học sinh, sinh viên các học viện, trường đại học, cao đẳng, dạy nghề; học sinh trường dân tộc nội trú công lập được sử dụng nhà ở trong thời gian học tập
- Hộ gia đình, cá nhân thuộc diện bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.
Điều Kiện Mua Nhà Ở Xã Hội
Bên cạnh việc nằm trong 10 đối tượng được mua nhà ở xã hội đã liệt kê ở trên, người mua cũng cần đạt các điều kiện mua nhà ở xã hội theo quy định. Cụ thể, người mua nhà ở xã hội phải đáp ứng các điều kiện về nhà ở, điều kiện về cư trú và điều kiện về thu nhập.
- Điều kiện về nhà ở: Người chưa có nhà thuộc sở hữu của mình hoặc đang có nhà thuộc sở hữu của mình nhưng diện tích nhà ở bình quân đầu người trong hộ gia đình thấp hơn mức diện tích nhà ở tối thiểu do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ và từng khu vực; hoặc là nhà tạm bợ, hư hỏng, dột nát chưa được Nhà nước hỗ trợ nhà, đất.
- Điều kiện về cư trú: Người mua nhà ở xã hội phải có hộ khẩu thường trú hay đăng ký tạm trú nhưng đóng bảo hiểm xã hội từ 1 năm trở lên tại các tỉnh, thành phố có dự án phát triển nhà ở xã hội.
- Điều kiện về thu nhập: Nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, chính là người không thuộc diện nộp thuế thu nhập thường xuyên theo quy định thuế thu nhập cá nhân; người thuộc hộ gia đình nghèo là đối tượng nằm trong chuẩn nghèo theo quy định của Chính phủ. Đối với cán bộ, công chức thì phải thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân. Nếu là đối tượng bảo trợ xã hội muốn mua nhà ở xã hội thì phải có xác nhận của UBND xã/phường/thị trấn nơi cư trú. Riêng học sinh, sinh viên chỉ được thuê, không được mua nhà ở xã hội.
Luật Nhà Ở Sửa Đổi Bỏ Điều Kiện Về Cư Trú
Trên đây là những quy định về đối tượng mua nhà ở xã hội và các điều kiện để được mua nhà ở xã hội theo pháp luật hiện hành. Tuy nhiên, quy định về điều kiện cư trú được đánh giá là không còn phù hợp trong tình hình mới, gây phát sinh những thủ tục không cần thiết, dẫn đến nhiều bất cập như khi người thu nhập thấp muốn thuê nhà ở xã hội cũng phải thực hiện đầy đủ thủ tục, giấy tờ chứng minh.
Sáng ngày 25/12/2023, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố lệnh của Chủ tịch nước công bố 7 luật đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 6, trong đó bao gồm Luật Nhà ở (sửa đổi) với 13 chương gồm 198 điều. Luật Nhà ở sửa đổi sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025. Đáng chú ý, Luật Nhà ở mới sửa đổi đã bãi bỏ quy định về điều kiện cư trú đối với người muốn mua, thuê mua nhà ở xã hội, chỉ còn lại các điều kiện về nhà ở và thu nhập. Người muốn thuê nhà ở xã hội cũng không yêu cầu bắt buộc phải đáp ứng các điều kiện về nhà ở và thu nhập mà chỉ cần đúng đối tượng là hợp lệ.
Ngoài ra, Luật Nhà ở sửa đổi cũng có những quy định mới tạo điều kiện cho việc sở hữu nhà ở xã hội. Cụ thể, ngoài việc được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội thì các đối tượng là công nhân, người lao động tại khu công nghiệp còn được thuê nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp. Tương tự, lực lượng vũ trang nhân dân được mua, thuê, thuê mua nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân.
